DE BAKSTAFEL
  • " DE BAKSTAFEL "
  • Disclaimer
  • Updates
  • Het ontstaan van de Marine
  • EMV en Baksfoto's div.
    • Onbekend
    • 1900 t/m 1934
    • 1935 t/m 1949
    • 1950 t/m 1959 >
      • 1950
      • 1951
      • 1952
      • 1953
      • 1954
      • 1955
      • 1956
      • 1957
      • 1958
      • 1959
    • 1960 t/m 1969 >
      • 1960
      • 1961
      • 1962
      • 1963
      • 1964
      • 1965
      • 1966
      • 1967
      • 1968
      • 1969
    • 1970 t/m 1979 >
      • 1970
      • 1971
      • 1972
      • 1973
      • 1974
      • 1975
      • 1976
      • 1977
      • 1978
      • 1979
    • 1980 t/m 1989 >
      • 1980
      • 1981
      • 1982
      • 1983
      • 1984
      • 1985
      • 1986
      • 1987
      • 1988
      • 1989
    • 1990 t/m 1999 >
      • 1990
      • 1991
      • 1992
      • 1993
      • 1994
      • 1995
      • 1996
      • 1997
      • 1998
      • 1999
    • 2000 t/m 2009 >
      • 2000
      • 2001
      • 2002
      • 2003
      • 2004
      • 2005
      • 2006
      • 2007
      • 2008
      • 2009
    • 2010 t/m heden >
      • 2010
      • 2011
      • 2012
      • 2013
      • 2014
      • 2015
      • 2016
      • 2017
      • 2018
      • 2019
  • Baksmeesters
  • MOC / MOK
    • MOC Voorschoten >
      • Keuring
    • MOC Hilversum >
      • Keuring van Bram Hoeijenbos
    • MOKHilversum >
      • Het "Bakken" systeem
      • Filmpjes EMV
      • Handboek EMV 1961
      • EMV belevenissen.... >
        • Anton Knook
        • EMV en opl. Hofm van Sijbrand Kamer
      • MOKH en allerlei foto's
      • Noord Brabant Hr.Ms. Beton
      • Stormbaan / Hindernisbaan EMV
      • Boomhoek >
        • VVKM82
      • Muziekkapel - Tamboers en Pijpers
  • Opleiding Algemeen
    • ABCD - NBCD
    • Duikers
    • Elektromonteur
    • Hofmeester
    • Kaderschool / Palencursus
    • Kannonier / VUKO
    • Kwartiermeester / Bootsman
    • Matrozenopleiding.
    • MKERF Palencursus
    • Mijnenwachter
    • Navigatie Gevechtsinformatie
    • Schietbaan Brunssum
    • Telegrafisten
    • Timmerman
    • Toelissen
    • TOKM
    • VBS
  • " TEN ANKER "
  • FaceBook
  • Film operator
  • De Leesmap
    • Uit de kombuis
  • EXPOSITIE
  • Emblemen-onderscheidingstekenen en onderscheidingen
    • M.W.O. Onderscheidingen
    • Dienstvak onderscheidingtekenen en uitmonsteringen >
      • Dienstvak Onderscheidingstekenen 1945- 1978
      • Dienstvak Onderscheidingstekenen 1978- heden
      • Brevetten Manschappen / Adelborsten
      • Brevetten duikvaardigheid
      • Brevetten Bijzondere vaardigheden
      • Brevetten (Officieren) hogere vorming.
      • Dienstvak onderscheidingstekens Tropen
      • Dienstvak Onderscheidingstekenen Marva tropen
      • Tropen embleem / eigen maak
      • Dienstvak Onderscheidingstekens Marva
      • Kraagemblemen adelborsten
      • Kraagemblemen Aspirant reserveofficieren
      • Kraagset officieren enz.
      • Draaginsignes en Prestatiekronen
      • Koudweer emblemen
      • Baret emblemen....
      • Pet Emblemen Kon. Marine
      • Pet / mutslinten
      • afgeoefend OZB insigne
      • Wings Marine Luchtvaartdienst en Brevetten MLD
      • Borstemblemen
      • Para Wings
      • Vaandels KM
  • Emblemen Koninklijke Marine
  • Marine gerelateerd
    • Documenten >
      • Marine affiches en werving >
        • ervaringen
      • Gewapendewacht en Schildwacht
      • Waarden en Normen >
        • Hoofdstuk 1
        • Hoofdstuk 2
      • Modelbouwers >
        • Evert Prijs
        • Tjerk Hiddes J 5
      • Krijgstucht
      • ontstaan van de baksorder >
        • oude baksorder
    • Ingezonden foto's >
      • foto's van Beaujean, Peter
      • foto's van Berns, Ben
      • foto's van Huijberts, Bert
      • foto's van Krijgsman Arie
      • foto's van Marbus, Mart
      • foto's van Mulder, Ruud
      • foto's van Radstake, Herman
      • foto's van Schalkwijk , J.J.
    • Oorlogsslachtoffers WO2 K.M
    • Documentatie Javazee >
      • Doorman-Helfrich
    • Diverse PDF bestanden
    • Groeps onderdelen >
      • Scheepsbands
      • Groepsfoto's algemeen
      • Stap en feest foto's >
        • Bekende kroegen.....
      • OS&O >
        • Vierdaagse lopers
        • Wandelgroepen algemeen
        • Zeemansloop
    • Humor en Cartoons >
      • Chris Caanen
      • Jan Sanders
      • Defensie bezuinigd
  • Overzeese Gebiedsdelen
    • Caribische schilderijen
    • Vlootbezoek Nederlandse Antillen >
      • Buitenlandsbezoek
      • Caribische aangelegenheden >
        • youtubefilms aangaande Curacao
      • Roodeweg Curacao >
        • Plattegrond en namenlijst
        • Roodeweg 1890 / 1963
        • de Roodeweg 2012 / 13
        • de Roodeweg 2014
        • Roodeweg onderhoud 2014
        • Roodeweg onderhoud 2015
        • Dodenherdenking 2015
        • Vervolg onderhoud 2015 na de herdenking
        • onderhoud november 2015
        • toegezonde foto's van Sobats
        • Nieuws over de Roodeweg
    • Vlootbezoek Nederlands Nieuw Guinea >
      • Nieuw Guinese aangelegenheden
    • Vlootbezoek Suriname >
      • Surinaamse aangelegenheden
      • Herinneringen ?
  • Vlootbezoek IndiĆ« / IndonesiĆ«
    • Bahasa Indonesia....
    • Herinneringen ?
    • Het Krontjongliedje
    • Indisch Alfabeth
    • Marine Etablisiment Soerabia
  • Hyperlinks website's
  • Contactformulier
  • TOKO / WINKEL
    • Borstembleem
    • VETERANEN STICKERS
    • Marine Stickers >
      • Bestelformulier
    • Defensie stickers >
      • Bestelformulier
    • Gemeente stickers
  • de Webmaster
Kopie uit de Blauwe Wimpel nummer 5 / 19 mei 2006 Jaargang 61
Picture
Mijnen ruimen langs de Nederlandse kust

Uit het dagboek van Geert Koopmans

DOOR KEES DE HAAS

Het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende voor de Koninklijke Marine nog niet het einde van haar werkzaamheden. Na het staken van de vijandelijkheden moesten de mijnen van allerlei soort in de Noordzee en de aangrenzende wateren nog worden opgeruimd. Niet algemeen bekend is, dat bij de capitulatie door de Duit­sers in ons land in mei 1945 en nog voor de geallieerde troepen West-Nederland hadden bevrijd, contact werd opgenomen met de Duitse marine. In Wageningen overhandigden de Duitsers gegevens over hun mijnenvelden en over de door hen geveegde kanalen. Nadat ook van Britse zijde informatie was ontvangen over de door hen gelegde mijnenvelden in de Noordzee, kon een plan van aanpak worden opgezet om de betreffende wateren mijnenvrij te maken. Internationaal werd zelfs een Cen­tral Mine Clearance Board opgericht, belast met de schoonmaak in de vier belang­rijkste mijnengebieden in Europa, waartoe ook de Noordzee behoorde. Nederland kreeg daarbij een deel toegewezen, dat zich uitstrekte langs onze kust tot ongeveer 40 mijl in zee.
In de loop van 1944 werden door de Konink­lijke Marine in Engeland speciale troepen opgeleid voor demonteer- en opruimings-werkzaamheden in eigen land na de oorlog. Begin 1945 kwam hier nog personeel bij dat was aangetrokken in het inmiddels bevrijde zuiden van ons land. De intussen in het leven geroepen Mijnenopruimingsdienst (MOD) van de Koninklijke Marine groeide uit tot een organisatie met 800 man, met 125 motorvoertuigen en 25, meest kleinere, vaartuigen. Bronnen geven aan dat daarbij 
Duitse mijnenvegers waren, zogenaamde 'Raumboote', bemand met Duitse krijgsge­vangenen, maar ook 'BYMS' (Brooklyn Yard Mine Sweepers), onder Engelse vlag varende mijnenvegers, waarvan er tien voor de Nederlanders in bedrijf waren.

Picture
De MOD had drie hoofdtaken: demontage van mij­nen, demontage van bommen en granaten en het opruimen van Duitse anti-invasie-mijnen, de zogenaamde Kathiemijnen langs de Nederlandse kust.

Koopmans

De Ltz 3 KMR Geert Koopmans behoorde tot de marine-officieren, aangesteld als com­mandant van één der dertien speciale KMP-ploegen (Kathie Mijnen Ploegen). Uit zijn dagboek blijkt dat hij op 6 mei 1946 werd geplaatst bij de MOD te Hellevoetsluis. Van daaruit werden onder zijn commando ter hoogte van Brielle en Rockanje ruim 50 'normale' mijnen vernietigd, tot hij op 14 juni werd overgeplaatst van Hellevoetsluis naar IJmuiden. Van daaruit opereerde hij met zijn afdeling voor de kust ter hoogte van Noordwijk en Zandvoort, waar 80 mijnen konden worden vernietigd, tot hij op 26 sep­tember verhuisde met zijn manschappen naar Vlissingen. Van daaruit was hij actief bij Westkapelle en Zoutelande, waar behalve zeemijnen ook Franse en Engelse vliegtuig­bommen werden opgeblazen. In dit gedeelte van het dagboek van Koopmans verschijnt regelmatig de naam van de werkboot onder zijn commando, door hem steeds de tender 'Walvisch' genoemd. Eigen naspeuringen, ook bij het voormalige Insti­tuut voor Maritieme Historie in Den Haag, hebben geen nadere gegevens over dit scheepje opgeleverd. Suggesties van Wimpel­lezers zijn daarom welkom. Het was ook met deze 'Walvisch', dat Koopmans met zijn mannen voor de daadwerkelijke 'Kathie-jacht' op 13 februari 1947 werd overge­plaatst naar Texel, met een onderkomen in het Loodsmansduin bij Den Hoorn.

Picture
Kathiemijnen

De hoofdtaak op Texel van de veertig man onder bevel van Koopmans was dus het opsporen, lokaliseren en opruimen van de door de Duitsers op de zandbanken langs onze kust gedeponeerde Kathiemijnen, waarvan er langs de westkust van Texel tus­sen De Mok en De Cocksdorp nog zo'n 950 zouden liggen.

Het was bepaald geen kinderspel waarmee de mannen te maken kregen. De mijnen bevatten per stuk 70 kilo van een zeer explo­sieve springstof, opgenomen in een betonDe Kathiemijn: tekening Geert Koopmans.

nen onderstuk, 1,2 meter lang en breed en 60 cm hoog. Ze kwamen tot explosie wan­neer een schip of een ander voorwerp tegen de loden voelhoorn stootte, die zich op een ijzeren driepoot manshoog boven de mijn bevond. Ze waren vooral bedoeld om moge­lijke geallieerde landingen op de kust te dwarsbomen. Volgens Duitse opgaven zou­den er alleen al langs de Nederlandse kust zo'n 8.000 van deze mijnen liggen. Twee of drie rijen dik, evenwijdig aan de kustlijn en enkele meters onder de laagwaterlijn.

Opsporing

Bij de opsporing werkte men in groepjes, telkens verdeeld over twee rubberbootjes met tussen hen in een vislijn, die over de zeebodem werd getrokken. Bleef de lijn ergens achter haken, dan werd meestal maar gemakshalve aangenomen dat men met een Kathiemijn te maken had, waarna een boei werd geplaatst ten teken dat het object tot explosie kon worden gebracht. Bij twijfel ging ook wel een duiker te water om het voorwerp te onderzoeken en al of niet een boei te plaatsen. Aan het einde van een 'vis-dag' of bij gunstig tij werden de gevonden mijnen tot ontploffing gebracht. Dit gebeurde met een licht motorvletje, de zgn. 'springboot'. De mannen lieten dan een blok springstof van zo'n 20 kilo zakken, dat ver­volgens door middel van een dynamo tot ontploffing werd gebracht. Gevaarlijk werk, dat was waar, maar gelukkig kwamen er weinig ongelukken voor. Soms waren de Kathiemijnen flink onder het zand verdwenen en daardoor moeilijk op te sporen.


Picture
Vandaar dat men regelmatig contro­les uitvoerde, ook omdat zandbanken soms de neiging hebben wat te verschuiven. Bin­nen enkele jaren waren de meeste Kathie­mijnen langs onze kust opgeruimd, maar zelfs in 1958 en 1959 kon er toch nog een 30-tal worden opgespoord en vernietigd. Bij de meeste mijnen waren toen wel essentiële onderdelen van het afvuurmechanisme wég-geroest of verdwenen. De MOD kon inmid­dels al eind 1947 sterk worden ingekrompen.

Geert Koopmans, aan wiens dagboek uit die jaren bovenstaande informatie is ontleend, was tot eind juli 1947 met zijn ploeg op en rond Texel werkzaam. Toen zat zijn tijd als reserve-officier bij de Koninklijke Marine er op, waarna hij tot medio 1953 in beroeps-dienst bleef. Intussen had hij in juni 1946 op het strand bij Noordwijk zijn latere vrouw Grassie ontmoet. Later emigreerde het echt­paar naar Canada, waar Geert een succes­volle carrière als scheepsbouwkundige doormaakte. In de jaren 1994/1995 publi­ceerde hij enkele malen in De Blauwe Wim­pel. Hij liet een schitterende documentatie na aan boeken en foto's, die gelukkig in familiebezit een goede bestemming vonden.

Literatuur

F. Bertijn es., Voor een veilige zee, A.J.G. Streng-holt, 1982.

Hompage
  • " DE BAKSTAFEL "
  • Disclaimer
  • Updates
  • Het ontstaan van de Marine
  • EMV en Baksfoto's div.
    • Onbekend
    • 1900 t/m 1934
    • 1935 t/m 1949
    • 1950 t/m 1959 >
      • 1950
      • 1951
      • 1952
      • 1953
      • 1954
      • 1955
      • 1956
      • 1957
      • 1958
      • 1959
    • 1960 t/m 1969 >
      • 1960
      • 1961
      • 1962
      • 1963
      • 1964
      • 1965
      • 1966
      • 1967
      • 1968
      • 1969
    • 1970 t/m 1979 >
      • 1970
      • 1971
      • 1972
      • 1973
      • 1974
      • 1975
      • 1976
      • 1977
      • 1978
      • 1979
    • 1980 t/m 1989 >
      • 1980
      • 1981
      • 1982
      • 1983
      • 1984
      • 1985
      • 1986
      • 1987
      • 1988
      • 1989
    • 1990 t/m 1999 >
      • 1990
      • 1991
      • 1992
      • 1993
      • 1994
      • 1995
      • 1996
      • 1997
      • 1998
      • 1999
    • 2000 t/m 2009 >
      • 2000
      • 2001
      • 2002
      • 2003
      • 2004
      • 2005
      • 2006
      • 2007
      • 2008
      • 2009
    • 2010 t/m heden >
      • 2010
      • 2011
      • 2012
      • 2013
      • 2014
      • 2015
      • 2016
      • 2017
      • 2018
      • 2019
  • Baksmeesters
  • MOC / MOK
    • MOC Voorschoten >
      • Keuring
    • MOC Hilversum >
      • Keuring van Bram Hoeijenbos
    • MOKHilversum >
      • Het "Bakken" systeem
      • Filmpjes EMV
      • Handboek EMV 1961
      • EMV belevenissen.... >
        • Anton Knook
        • EMV en opl. Hofm van Sijbrand Kamer
      • MOKH en allerlei foto's
      • Noord Brabant Hr.Ms. Beton
      • Stormbaan / Hindernisbaan EMV
      • Boomhoek >
        • VVKM82
      • Muziekkapel - Tamboers en Pijpers
  • Opleiding Algemeen
    • ABCD - NBCD
    • Duikers
    • Elektromonteur
    • Hofmeester
    • Kaderschool / Palencursus
    • Kannonier / VUKO
    • Kwartiermeester / Bootsman
    • Matrozenopleiding.
    • MKERF Palencursus
    • Mijnenwachter
    • Navigatie Gevechtsinformatie
    • Schietbaan Brunssum
    • Telegrafisten
    • Timmerman
    • Toelissen
    • TOKM
    • VBS
  • " TEN ANKER "
  • FaceBook
  • Film operator
  • De Leesmap
    • Uit de kombuis
  • EXPOSITIE
  • Emblemen-onderscheidingstekenen en onderscheidingen
    • M.W.O. Onderscheidingen
    • Dienstvak onderscheidingtekenen en uitmonsteringen >
      • Dienstvak Onderscheidingstekenen 1945- 1978
      • Dienstvak Onderscheidingstekenen 1978- heden
      • Brevetten Manschappen / Adelborsten
      • Brevetten duikvaardigheid
      • Brevetten Bijzondere vaardigheden
      • Brevetten (Officieren) hogere vorming.
      • Dienstvak onderscheidingstekens Tropen
      • Dienstvak Onderscheidingstekenen Marva tropen
      • Tropen embleem / eigen maak
      • Dienstvak Onderscheidingstekens Marva
      • Kraagemblemen adelborsten
      • Kraagemblemen Aspirant reserveofficieren
      • Kraagset officieren enz.
      • Draaginsignes en Prestatiekronen
      • Koudweer emblemen
      • Baret emblemen....
      • Pet Emblemen Kon. Marine
      • Pet / mutslinten
      • afgeoefend OZB insigne
      • Wings Marine Luchtvaartdienst en Brevetten MLD
      • Borstemblemen
      • Para Wings
      • Vaandels KM
  • Emblemen Koninklijke Marine
  • Marine gerelateerd
    • Documenten >
      • Marine affiches en werving >
        • ervaringen
      • Gewapendewacht en Schildwacht
      • Waarden en Normen >
        • Hoofdstuk 1
        • Hoofdstuk 2
      • Modelbouwers >
        • Evert Prijs
        • Tjerk Hiddes J 5
      • Krijgstucht
      • ontstaan van de baksorder >
        • oude baksorder
    • Ingezonden foto's >
      • foto's van Beaujean, Peter
      • foto's van Berns, Ben
      • foto's van Huijberts, Bert
      • foto's van Krijgsman Arie
      • foto's van Marbus, Mart
      • foto's van Mulder, Ruud
      • foto's van Radstake, Herman
      • foto's van Schalkwijk , J.J.
    • Oorlogsslachtoffers WO2 K.M
    • Documentatie Javazee >
      • Doorman-Helfrich
    • Diverse PDF bestanden
    • Groeps onderdelen >
      • Scheepsbands
      • Groepsfoto's algemeen
      • Stap en feest foto's >
        • Bekende kroegen.....
      • OS&O >
        • Vierdaagse lopers
        • Wandelgroepen algemeen
        • Zeemansloop
    • Humor en Cartoons >
      • Chris Caanen
      • Jan Sanders
      • Defensie bezuinigd
  • Overzeese Gebiedsdelen
    • Caribische schilderijen
    • Vlootbezoek Nederlandse Antillen >
      • Buitenlandsbezoek
      • Caribische aangelegenheden >
        • youtubefilms aangaande Curacao
      • Roodeweg Curacao >
        • Plattegrond en namenlijst
        • Roodeweg 1890 / 1963
        • de Roodeweg 2012 / 13
        • de Roodeweg 2014
        • Roodeweg onderhoud 2014
        • Roodeweg onderhoud 2015
        • Dodenherdenking 2015
        • Vervolg onderhoud 2015 na de herdenking
        • onderhoud november 2015
        • toegezonde foto's van Sobats
        • Nieuws over de Roodeweg
    • Vlootbezoek Nederlands Nieuw Guinea >
      • Nieuw Guinese aangelegenheden
    • Vlootbezoek Suriname >
      • Surinaamse aangelegenheden
      • Herinneringen ?
  • Vlootbezoek IndiĆ« / IndonesiĆ«
    • Bahasa Indonesia....
    • Herinneringen ?
    • Het Krontjongliedje
    • Indisch Alfabeth
    • Marine Etablisiment Soerabia
  • Hyperlinks website's
  • Contactformulier
  • TOKO / WINKEL
    • Borstembleem
    • VETERANEN STICKERS
    • Marine Stickers >
      • Bestelformulier
    • Defensie stickers >
      • Bestelformulier
    • Gemeente stickers
  • de Webmaster